سرگیجه ناشی از شیمی درمانی یکی از عوارض رایجی است که بسیاری از بیماران پس از شیمی درمانی آن را تجربه می کنند. شیمی درمانی ، یکی از روشهای رایج درمان سرطان است که با هدف از بین بردن سلولهای سرطانی به کار میرود. اما این درمان، علاوه بر سلولهای سرطانی، میتواند به سلولهای سالم بدن نیز آسیب برساند و عوارضی را به همراه داشته باشد. یکی از این عوارض شایع، سرگیجه است. سرگیجه ناشی از شیمی درمانی میتواند بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر قابل توجهی بگذارد و انجام فعالیتهای روزمره را برای آنها دشوار کند. فیزیوتراپی در بیماران سرطانی راهکاری موثر در بهبود عوارض ناشی از درمانهای سرطان است.
سرگیجه ناشی از شیمی درمانی میتواند یک عارضه جانبی آزاردهنده باشد، اما با درمان مناسب میتوان آن را کنترل کرد. فیزیوتراپی یکی از موثرترین روشهای درمان سرگیجه است. با مراجعه به فیزیوتراپیست، میتوانید به بهبود تعادل، کاهش سرگیجه و افزایش کیفیت زندگی خود کمک کنید.
سرگیجه ناشی از شیمی درمانی میتواند به صورتهای مختلفی بروز کند. برخی از انواع رایج سرگیجه عبارتند از:
- سرگیجه وضعیتی خوشخیم پاروکسیسمال (BPPV): این نوع سرگیجه با تغییر ناگهانی وضعیت سر تشدید میشود.
- سرگیجه مرکزی: این نوع سرگیجه ناشی از اختلال در سیستم عصبی مرکزی است و معمولاً با علائم دیگری مانند اختلال در بینایی، ضعف عضلانی و اختلال در گفتار همراه است.
- سرگیجه محیطی: این نوع سرگیجه ناشی از اختلال در گوش داخلی یا عصب دهلیزی است.
علل سرگیجه ناشی از شیمی درمانی
- آسیب به سیستم عصبی مرکزی: داروهای شیمی درمانی میتوانند به سلولهای عصبی مغز و نخاع آسیب رسانده و باعث اختلال در تعادل و هماهنگی شوند.
- کاهش فشار خون: شیمی درمانی میتواند باعث کاهش فشار خون شده و در نتیجه، سرگیجه ایجاد کند.
- کمخونی: کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون در اثر شیمی درمانی، میتواند منجر به کمخونی و در نتیجه، سرگیجه شود.
- عفونت: شیمی درمانی سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و خطر ابتلا به عفونت را افزایش میدهد. برخی عفونتها میتوانند باعث سرگیجه شوند.
- تغییرات در مایعات بدن: شیمی درمانی میتواند باعث تغییراتی در میزان آب و الکترولیتهای بدن شده و در نتیجه، سرگیجه ایجاد کند.
- عوارض جانبی داروهای دیگر: برخی داروهایی که همراه با شیمی درمانی تجویز میشوند، میتوانند باعث سرگیجه شوند.
علائم سرگیجه ناشی از شیمی درمانی
- احساس چرخش یا حرکت اشیاء اطراف
- از دست دادن تعادل
- سرگیجه هنگام تغییر وضعیت سر
- حالت تهوع و استفراغ
- تاری دید
- سردرد
- ضعف و خستگی
برای تشخیص، پزشک معمولاً معاینه فیزیکی انجام داده و سؤالاتی در مورد علائم شما میپرسد. همچنین ممکن است آزمایشهای دیگری مانند آزمایش خون، MRI و تستهای تعادل تجویز کند.
روشهای درمان
دارودرمانی: برای درمان علل زمینهای سرگیجه مانند کاهش فشار خون یا عفونت، دارو تجویز میشود.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در درمان سرگیجه دارد.
جراحی: در موارد نادر، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
نقش فیزیوتراپی در درمان سرگیجه ناشی از شیمی درمانی
فیزیوتراپی با هدف بهبود تعادل، کاهش سرگیجه و افزایش توانایی بیمار در انجام فعالیتهای روزمره انجام میشود. متخصصان ما در کلینیک فیزیوتراپی سام در دیباجی خدمات تخصصی فیزیوتراپی برای بیماران سرطانی را ارائه می دهند. برخی از تکنیکهای فیزیوتراپی که در درمان سرگیجه ناشی از شیمی درمانی استفاده میشوند عبارتند از:
تمرینات تعادلی: این تمرینات به تقویت عضلات و مفاصل و بهبود حس تعادل کمک میکنند.
تمرینات چشمی: این تمرینات به هماهنگی بین چشمها و سر کمک میکنند.
مانورهای کانالهای نیمدایرهای: این مانورها برای درمان BPPV استفاده میشوند.
تحریک الکتریکی: تحریک الکتریکی عصب دهلیزی میتواند به کاهش سرگیجه کمک کند.
آموزش راه رفتن: فیزیوتراپیست به بیمار آموزش میدهد که چگونه با اطمینان بیشتری راه برود.
مزایای فیزیوتراپی
- کاهش سرگیجه و بهبود کیفیت زندگی
- افزایش توانایی بیمار در انجام فعالیتهای روزمره
- کاهش نیاز به دارو
- کاهش خطر افتادن
- بهبود خلق و خو
سوالات متداول
آیا سرگیجه ناشی از شیمی درمانی دائمی است؟ خیر، در بسیاری از موارد، سرگیجه ناشی از شیمی درمانی با درمان مناسب بهبود مییابد.
چه زمانی باید به فیزیوتراپیست مراجعه کنم؟ اگر سرگیجه شما بر فعالیتهای روزمره شما تأثیر میگذارد و با استراحت بهبود نمییابد، باید به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
چه مدت طول میکشد تا فیزیوتراپی اثر کند؟ مدت زمان بهبودی به عوامل مختلفی از جمله شدت سرگیجه و پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد.
