سرگیجه ناشی از رادیوتراپی سر و گردن . زندگی با سرگیجه می تواند یک شرایط آزاردهنده باشد، به ویژه برای افرادی که تحت درمان سرطان سر و گردن هستند. درک علل سرگیجه، به ویژه در زمینه رادیوتراپی، و بررسی نقش فیزیوتراپی در کاهش اثرات آن می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
سرگیجه این یک احساس چرخش یا حرکت است که اغلب با حالت تهوع، استفراغ و مشکلات تعادل همراه است. این می تواند ناشی از مشکلات در گوش داخلی، عصب دهلیزی یا مغز باشد. برای بیمارانی که تحت رادیوتراپی سر و گردن قرار می گیرند، بروز سرگیجه می تواند روند درمان و بهبودی آنها را پیچیده تر کند.
رادیوتراپی یک روش درمانی رایج برای سرطان های سر و گردن است که شامل دوزهای بالای پرتو برای از بین بردن سلول های سرطانی است. در حالی که یک درمان موثر و ضروری سرطان است، می تواند عوارض جانبی از جمله سرگیجه را به همراه داشته باشد. تابش های رادیوتراپی می تواند بر ساختارهای گوش داخلی و مغز تأثیر بگذارد و منجر به اختلال عملکرد دهلیزی شود.
بیشتر بخوانید : تومورهای مثانه و نقش فیزیوتراپی در درمان و توانبخشی آن ها
سرگیجه ناشی از رادیوتراپی سر و گردن
مکانیسم های مختلفی می توانند منجر به شروع سرگیجه پس از رادیوتراپی سر و گردن شوند از جمله :
آسیب به سیستم دهلیزی: تشعشع می تواند به ساختارهای ظریف گوش داخلی آسیب برساند که مسئول تعادل و جهت گیری فضایی است.
التهاب و بافت اسکار: تشعشع می تواند باعث التهاب و تشکیل بافت اسکار شود که می تواند در عملکرد طبیعی دهلیزی اختلال ایجاد کند.
تأثیرات عصبی: اعصاب و نواحی مغزی که در تعادل نقش دارند می توانند تحت تأثیر تشعشعات قرار گیرند و منجر به علائم سرگیجه شوند.
علائم سرگیجه ناشی از رادیوتراپی
بیمارانی که پس از رادیوتراپی سرگیجه دارند ممکن است علائمی را تجربه کنند از جمله :
- سرگیجه و بی ثباتی مداوم سر
- تهوع و استفراغ
- مشکل در تعادل و هماهنگی
- احساس چرخش اتاق (سرگیجه چرخشی)
تشخیص سرگیجه در بیمارانی که تحت رادیوتراپی قرار گرفته اند شامل موارد زیر است:
شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی: بررسی شرح حال بیمار و انجام معاینه فیزیکی کامل.
تصویربرداری و تست های تشخیصی: استفاده از مطالعات تصویربرداری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن برای ارزیابی هرگونه آسیب یا تغییر.
تست های تخصصی: تست های دهلیزی مانند ویدئونیستاگموگرافی (VNG) یا الکترونیستاگموگرافی (ENG) برای ارزیابی عملکرد گوش داخلی و مغز.
بیشتر بخوانید : تومورهای کبدی و نقش فیزیوتراپی در توانبخشی آن ها
فیزیوتراپی برای بهبود سرگیجه ناشی از رادیوتراپی
فیزیوتراپی نقش حیاتی در مدیریت سرگیجه ایفا می کند و تکنیک های غیر تهاجمی را برای کاهش علائم ارائه می دهد. فیزیوتراپیست ها از روش های مختلفی برای کمک به بیماران برای به دست آوردن تعادل و ثبات استفاده می کنند و توانایی آنها را برای انجام فعالیت های روزانه افزایش می دهند.
اولین قدم در فیزیوتراپی یک ارزیابی کامل است. فیزیوتراپیست ها شدت سرگیجه، محرک های آن و هر گونه علل زمینه ای را ارزیابی می کنند. این ارزیابی جامع به طراحی یک برنامه درمانی مؤثر متناسب با نیازهای خاص بیمار کمک می کند.
هر بیمار سرگیجه را به طور متفاوتی تجربه می کند، که نیاز به یک رویکرد شخصی دارد. فیزیوتراپیست ها برنامه های سفارشی سازی شده ای را ایجاد می کنند که به چالش های منحصر به فردی که هر بیمار با آن مواجه است رسیدگی می کند و نتایج مطلوب را تضمین می کند.
درمان توانبخشی دهلیزی (VRT)
یکی از روش های اولیه مورد استفاده در فیزیوتراپی برای سرگیجه، درمان توانبخشی دهلیزی (VRT) است. این شکل تخصصی درمان شامل تمریناتی است که برای بهبود عملکرد سیستم دهلیزی طراحی شده است که برای حفظ تعادل بسیار مهم است.
آموزش تعادل
تمرین تعادل یکی از اجزای اصلی فیزیوتراپی برای سرگیجه است. تمرینات بر تقویت توانایی بدن برای حفظ ثبات در موقعیت ها و حرکات مختلف تمرکز دارند. تکنیک ها شامل ایستادن روی یک پا، راه رفتن پاشنه تا پنجه و استفاده از تخته های تعادل است.
تمرینات قدرتی و انعطاف پذیری
بهبود قدرت بدنی و انعطاف پذیری کلی می تواند به طور قابل توجهی سرگیجه را کاهش دهد. تمرینات قدرتی عضلات مرکزی و پایین بدن را هدف قرار می دهند که برای حفظ تعادل ضروری هستند. تمرینات انعطاف پذیری به حفظ عضلات و مفاصل کمک می کند و فشار وارده بر بدن را کاهش می دهد.
تمرینات تثبیت نگاه
هدف این تمرینات بهبود کنترل حرکات چشم است که برای حفظ تعادل بسیار مهم است. تکنیک ها شامل تمرکز بر روی یک جسم ثابت در حین حرکت سر و دنبال کردن اجسام متحرک با چشم بدون حرکت سر است.
تکنیک های درمان دستی
درمان دستی شامل تکنیک های عملی است که توسط فیزیوتراپیست برای کاهش علائم سرگیجه ناشی از رادیوتراپی انجام می شود. این می تواند شامل دستکاری های ملایم و ماساژ برای بهبود گردش خون و کاهش تنش عضلانی باشد که می تواند به مدیریت سرگیجه کمک کند.
سوالات متداول
چه مدت طول می کشد تا با فیزیوتراپی بهبودی حاصل شود؟
چارچوب زمانی برای بهبود در بین افراد متفاوت است. برخی از بیماران ممکن است طی چند هفته متوجه تغییرات شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است چند ماه طول بکشد. ثبات و پایبندی به برنامه درمانی از عوامل کلیدی در دستیابی به نتایج مثبت است.
آیا فیزیوتراپی برای سرگیجه عوارضی دارد؟
فیزیوتراپی به طور کلی بی خطر و غیر تهاجمی است. برخی از بیماران ممکن است بعد از جلسات دچار ناراحتی یا درد خفیف شوند، اما این عوارض معمولا کوتاه مدت و قابل کنترل هستند.
جلسات فیزیوتراپی هر چند وقت یکبار باید برنامه ریزی شود؟
تعداد جلسات بستگی به شدت علائم و برنامه درمانی دارد. در ابتدا، جلسات ممکن است چندین بار در هفته برنامه ریزی شود، به تدریج با بهبودی بیمار کاهش می یابد.
